In aanloop naar en tijdens de decembermaand komt er sensorisch heel veel op onze kinderen af. Voor kinderen die bovendien een andere sensorische informatieverwerking hebben, is dit helemaal geen evidente periode. De drukte en onvoorspelbaarheid rond Sinterklaas, Kerstmis en Nieuwjaar vormen dan ook een behoorlijke uitdaging.
Daarom wil ik even kaderen hoe we onze kinderen met sensorische overgevoeligheid het best deze periode doorhelpen.
Enkele gegevens over hoe zij deze periode kunnen ervaren:
- Je weet niet goed wat er gaat gebeuren en wat er van jou verwacht wordt.
- Je voelt je niet veilig in je eigen huis, want vreemden kunnen zomaar bij jou thuis naar binnen, ’s nachts terwijl je slaapt dan nog?
- Er hangt veel drukte en onvoorspelbaarheid rond het gedrag van de Pieten.
- Er is veel beladenheid rond deze feestdagen, want “wie zoet is krijgt lekkers, wie stout is de roe” of “Piet stopt stoute kindjes in zijn zak”.
- Spanning rond het feit of ze wel flink genoeg geweest zijn om cadeautjes te krijgen én welke cadeautjes ze dan krijgen. Krijgen ze wat ze gevraagd hebben of worden ze teleurgesteld?
- Overal op straat en in de winkels kun je een Sinterklaas, Zwarte Piet of Kerstman tegenkomen.
1. Hoe kunnen die overal tegelijk zijn?
2. Het zien van deze figuren wekt weer een bepaalde spanning op.
3. Ze geven je vaak niet de ruimte die prikkelgevoelige kinderen nodig hebben. - De hele maand moeten ze van hier naar daar, van het ene feestje naar het andere. Het is niet enkel druk, maar ook helemaal buiten de dagelijkse structuur.
- Al die feestjes brengen ook veel sociale verplichtingen met zich mee. Mensen die je ruimte niet respecteren en vanalles van jou verwachten. Veel mensen om je heen terwijl je liever rustig in je eigen coconnetje zit.
Hoe kunnen we hier mee omgaan?
- Maak alles zo voorspelbaar mogelijk: maak het visueel met een aftelkalender, zeg op voorhand wat er hun te wachten staat en wat er van hun verwacht wordt. Hou er ook rekening mee dat sommige kinderen niet van verrassingen houden.
- Hou je dan ook aan de afgesproken timing en maak duidelijk waar er al dan niet afgeweken kan worden van een bepaald onderdeel. Laat dit dan ook niet zomaar gebeuren, maar kader deze afwijking “zoals afgesproken op voorhand”.
- Spreek met elkaar een codewoord of een teken af voor wanneer het te overweldigend wordt en er ingegrepen moet worden.
- Zorg voor een veilige ruimte waarin ze tot rust kunnen komen, ook wanneer je op verplaatsing bent.
- Zorg voor behoud van de vaste structuur tussen de feestjes en drukte door.
- Zorg voor voldoende rustmomenten tussenin.
- Hou de feestjes en bijzondere gelegenheden zo kort mogelijk.
- Probeer prikkels te beperken en maak indien nodig gebruik van extra tools.
- Beperk versieringen ook wanneer je kind moeite heeft met visuele prikkels of wanneer deze ervoor zorgen dat de spanning gaat opbouwen. Zorg voor herkenbaarheid van de ruimte. Mee laten helpen met versieren kan hierin helpen.
- Licht familie op voorhand in over de prikkelgevoeligheid (dit doe je zo uitgebreid of bondig als je zelf wilt) en vraag hen om de ruimte van je kind en zijn/haar signalen te respecteren.
- Is het een optie om hier en daar een feestje te skippen? Of om aan een bepaald feestje zonder jouw kind deel te nemen?
- Sommige kinderen moeten ruim op voorhand weten wat hun te wachten staat, voor andere kinderen is deze spanning te langdurig en te intens, waardoor ze op voorhand al buikpijn krijgen, beginnen piekeren of niet meer kunnen slapen. Hen licht je dan best vlak op voorhand pas in van wat er te gebeuren staat.
- Hou ook rekening met hun sensorische beperkingen. Ga je naar een feestje met maaltijd en is je kind gevoelig voor texturen, smaken en geuren, anticipeer hier op voorhand al op door een aangepast menu te vragen of zelf voorzien.
- Geef hen zoveel mogelijk autonomie in alle gebeurtenissen, in de mate van het mogelijke, binnen jouw eigen mogelijkheden en aangepast aan hun leeftijd.
- Vraag ook op school om jou als ouder, begeleider zoveel mogelijk op voorhand in te lichten over geplande gebeurtenissen en om rekening te houden met de prikkelgevoeligheden van jouw kind.
- Hou er rekening mee dat er in tijden van stress minder prestaties geleverd kunnen worden en meer tekenen van ziekte (buikpijn o.i.d.) zich kunnen voordoen.
- Bovenal, luister naar jouw kind en volg zijn/haar eigen ritme. Pick your battles en vermijd hierdoor extra spanningen.
Let wel: sommigen kinderen met prikkelgevoeligheid kun wel genieten van de magie die rond Sinterklaas en Kerstmis hangt en genieten zelfs extra van de gezelligheid die de feestdagen met zich meebrengt. Stem af op jouw eigen kind. Communicatie is te allen tijde de sleutel!
Wil je nog extra tips rond prikkelverwerking? Dan is de gids over prikkelverwerking bij kids jouw ideale informatiebron.